কৃষ্ণ বিবর ও সাধারণ আপেক্ষিকতার পুনর্জন্ম (চতুর্থ পর্ব)
দীপেন ভট্টাচার্য , গল্পকার ও জ্যোতির্বিদ, আমেরিকা প্রবাসী।
(৪)
১৯৩০ সনে, ১৯ বছর বয়সী সুব্রামনিয়ম চন্দ্রশেখর ভারত থেকে জাহাজে চড়ে বিলেত যাচ্ছিলেন কেম্ব্রিজ বিশ্ববিদ্যালয়ে উচ্চ শিক্ষার্থে। জ্যোতির্বিদরা ততদিনে জানতেন সূর্যের মত নক্ষত্ররা যখন তাদের জ্বালানী ফুরিয়ে ফেলে তখন সেগুলো ছোট হতে হতে পৃথিবীর আকারের শ্বেত বামনে পরিণত হয়। জাহাজে বসেই চন্দ্রশেখর গণনা করলেন যে একটি শ্বেত বামনের ভর যদি সূর্যের ভরের চাইতে ১.৪ গুণ বড় হয় তবে সেটি অস্থিত হয়ে পড়বে। ১৯৩৪ সনে কেম্ব্রিজে বসে চন্দ্রশেখর কোয়ান্টাম তত্ত্ব ও বিশেষ আপেক্ষিকতা সূত্র এক করে দেখালেন যে আরো বেশী ভরের তারাদের অন্তঃপতন রোধ করার কোনো উপায় নেই। চন্দ্রশেখরের অন্যতম উপদেষ্টা আর্থার এডিংটন এটা মানলেন না, প্রকাশ্য বিজ্ঞান সভায় চন্দ্রশেখরের বক্তব্যকে সরাসরি চ্যালেঞ্জ করলেন, বললেন গণনায় ভুল আছে। আইনস্টাইনের মতই এডিংটন ভেবেছিলেন প্রকৃতির মধ্যে নিশ্চয় এমন কোনো উপায় আছে যার ফলে নক্ষত্রের চূড়ান্ত পতন রোধ করা যাবে। আর্থার এডিংটনের মত প্রভাবশালী বিজ্ঞানীর এই প্রতিরোধ শুধুমাত্র চন্দ্রশেখরের গবেষণারই ক্ষতি করে নি, কৃষ্ণ বিবর সংক্রান্ত বিজ্ঞানের বিলম্ব ঘটিয়েছে।
[cid:5CCD4449-F21B-497C-A9F8-7699E5BE54DB]
তরুণ সুব্রামনিয়ম চন্দ্রশেখর। প্রভাবশালী বিজ্ঞানী আর্থার এডিংটন তাঁর নক্ষত্রদের অন্তঃপতনের ধারণার বিরোধিতা করেছিলেন, এর কারণে তিনি তারাদের অন্তিম পরিণতির বিজ্ঞান গবেষণা থেকে বহু বছর নিজেকে বিযুক্ত রাখেন।
অথচ ওই সময়ে কেউ যদি আইনস্টাইনের সাধারণ আপেক্ষিকতা বুঝে থাকেন সেই ব্যক্তি ছিলেন আর্থার এডিংটন। ১৯১৯ সনে এডিংটন আইনস্টাইনের আপেক্ষিকতা তত্ত্ব অনুসারে সূর্যের চারদিকে দেশ-কালের বক্রতা প্রমাণ করতে দক্ষিণ আমেরিকায় সূর্যগ্রহণ পর্যবেক্ষণ করেন। তাঁর গবেষণা প্রমাণ করে যে সূর্যের মাধ্যাকর্ষণ ক্ষেত্র আলোর পথ আইনস্টাইনের সূত্র অনুযায়ী পরিবর্তিত হয়। এর পরে সাধারণ আপেক্ষিকতার গণিত ব্যাখ্যা করে তিনি বেশ কয়েকটি বই ও প্রবন্ধ লেখেন। এমনকি একটি বইয়ে কিছুটা খেলাচ্ছলে এমন একটি ঘন নক্ষত্রের আলোচনা করেন যার মাধ্যাকর্ষণ ক্ষেত্র আলোক কণিকাকে ধরে রাখবে। কিন্তু এডিংটন ও আইনস্টাইন উভয়েই সিংগুলারিটিতে বিশ্বাস করতেন না যদিও সেটি আপেক্ষিকতা সমীকরণের একটি সমাধান ছিল। মানসিকভাবে আহত চন্দ্রশেখর কিছুটা অভিমানেই পরবর্তী কয়েক যুগ আর নক্ষত্রের অন্তিম পরিণতি নিয়ে কাজ করলেন না, যদিও জ্যোতির্বিদ্যার অন্যান্য শাখায় বিশেষ অবদান রাখলেন। ১৯৮৩ সনে তাঁকে নোবেল পুরস্কার দেয় হয় শুধু শ্বেত বামনের ভরের জন্য নয় সামগ্রিক্ভাবে তাত্ত্বিক জ্যোতির্বিদ্যায় অবদানের জন্য।
[cid:C35AA39E-D807-4842-8780-630F4F3DDD56]
আইনস্টাইন ও এডিংটন, কেম্ব্রিজ ইউনিভার্সিটি, ১৯৩০। এনারা, উভয়েই, কৃষ্ণ বিবরের সিংগুলারিটিতে বিশ্বাস করতেন না।
তৃতীয় পর্বের লিঙ্ক: http://www.banglaworldwide.com/post/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-3
পঞ্চম পর্বের লিঙ্ক: http://www.banglaworldwide.com/post/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-5
02:25:00 AM {"id":897,"user_id":1,"title":"\u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae (\u099a\u09a4\u09c1\u09b0\u09cd\u09a5 \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac)","slug":"The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-4","excerpt":"(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)","content":"<p style=\"text-align: justify;\"><strong><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen_100.jpg\" \/><br \/><span class=\"il\">\u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8<\/span> <span class=\"il\">\u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af<\/span>, \u0997\u09b2\u09cd\u09aa\u0995\u09be\u09b0 \u0993 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6, \u0986\u09ae\u09c7\u09b0\u09bf\u0995\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09be\u09b8\u09c0\u0964<\/strong><br \/><br \/><br \/>\u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0993 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 <br \/><br \/>(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8) <\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">(\u09ea)<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09e7\u09ef\u09e9\u09e6 \u09b8\u09a8\u09c7, \u09e7\u09ef \u09ac\u099b\u09b0 \u09ac\u09df\u09b8\u09c0 \u09b8\u09c1\u09ac\u09cd\u09b0\u09be\u09ae\u09a8\u09bf\u09df\u09ae \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u09ad\u09be\u09b0\u09a4 \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u099c\u09be\u09b9\u09be\u099c\u09c7 \u099a\u09dc\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b2\u09c7\u09a4 \u09af\u09be\u099a\u09cd\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u0995\u09c7\u09ae\u09cd\u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099c \u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09df\u09c7 \u0989\u099a\u09cd\u099a \u09b6\u09bf\u0995\u09cd\u09b7\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09c7\u0964 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6\u09b0\u09be \u09a4\u09a4\u09a6\u09bf\u09a8\u09c7 \u099c\u09be\u09a8\u09a4\u09c7\u09a8 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09b0\u09be \u09af\u0996\u09a8 \u09a4\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u099c\u09cd\u09ac\u09be\u09b2\u09be\u09a8\u09c0 \u09ab\u09c1\u09b0\u09bf\u09df\u09c7 \u09ab\u09c7\u09b2\u09c7 \u09a4\u0996\u09a8 \u09b8\u09c7\u0997\u09c1\u09b2\u09cb \u099b\u09cb\u099f \u09b9\u09a4\u09c7 \u09b9\u09a4\u09c7 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u09b0 \u0986\u0995\u09be\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b6\u09cd\u09ac\u09c7\u09a4 \u09ac\u09be\u09ae\u09a8\u09c7 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4 \u09b9\u09df\u0964 \u099c\u09be\u09b9\u09be\u099c\u09c7 \u09ac\u09b8\u09c7\u0987 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0997\u09a3\u09a8\u09be \u0995\u09b0\u09b2\u09c7\u09a8 \u09af\u09c7 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09b6\u09cd\u09ac\u09c7\u09a4 \u09ac\u09be\u09ae\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09af\u09a6\u09bf \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u0987\u09a4\u09c7 \u09e7.\u09ea \u0997\u09c1\u09a3 \u09ac\u09dc \u09b9\u09df \u09a4\u09ac\u09c7 \u09b8\u09c7\u099f\u09bf \u0985\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4 \u09b9\u09df\u09c7 \u09aa\u09dc\u09ac\u09c7\u0964 \u09e7\u09ef\u09e9\u09ea \u09b8\u09a8\u09c7 \u0995\u09c7\u09ae\u09cd\u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099c\u09c7 \u09ac\u09b8\u09c7 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0995\u09cb\u09df\u09be\u09a8\u09cd\u099f\u09be\u09ae \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac \u0993 \u09ac\u09bf\u09b6\u09c7\u09b7 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09b8\u09c2\u09a4\u09cd\u09b0 \u098f\u0995 \u0995\u09b0\u09c7 \u09a6\u09c7\u0996\u09be\u09b2\u09c7\u09a8 \u09af\u09c7 \u0986\u09b0\u09cb \u09ac\u09c7\u09b6\u09c0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u09a4\u09be\u09b0\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u0983\u09aa\u09a4\u09a8 \u09b0\u09cb\u09a7 \u0995\u09b0\u09be\u09b0 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u0989\u09aa\u09be\u09df \u09a8\u09c7\u0987\u0964 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09af\u09a4\u09ae \u0989\u09aa\u09a6\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09be \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u098f\u099f\u09be \u09ae\u09be\u09a8\u09b2\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be, \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09be\u09b6\u09cd\u09af \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8 \u09b8\u09ad\u09be\u09df \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ac\u0995\u09cd\u09a4\u09ac\u09cd\u09af\u0995\u09c7 \u09b8\u09b0\u09be\u09b8\u09b0\u09bf \u099a\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09c7\u099e\u09cd\u099c \u0995\u09b0\u09b2\u09c7\u09a8, \u09ac\u09b2\u09b2\u09c7\u09a8 \u0997\u09a3\u09a8\u09be\u09df \u09ad\u09c1\u09b2 \u0986\u099b\u09c7\u0964 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4\u0987 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u09ad\u09c7\u09ac\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u09bf\u09b0 \u09ae\u09a7\u09cd\u09af\u09c7 \u09a8\u09bf\u09b6\u09cd\u099a\u09df \u098f\u09ae\u09a8 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u0989\u09aa\u09be\u09df \u0986\u099b\u09c7 \u09af\u09be\u09b0 \u09ab\u09b2\u09c7 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u09b0 \u099a\u09c2\u09dc\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09aa\u09a4\u09a8 \u09b0\u09cb\u09a7 \u0995\u09b0\u09be \u09af\u09be\u09ac\u09c7\u0964 \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09b6\u09be\u09b2\u09c0 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u098f\u0987 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09b0\u09cb\u09a7 \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1\u09ae\u09be\u09a4\u09cd\u09b0 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u09c7\u09b0 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0\u0987 \u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09bf \u0995\u09b0\u09c7 \u09a8\u09bf, \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u09b8\u0982\u0995\u09cd\u09b0\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b2\u09ae\u09cd\u09ac \u0998\u099f\u09bf\u09df\u09c7\u099b\u09c7\u0964<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\"><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen7N_450.jpg\" \/><\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">[cid:5CCD4449-F21B-497C-A9F8-7699E5BE54DB]<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09a4\u09b0\u09c1\u09a3 \u09b8\u09c1\u09ac\u09cd\u09b0\u09be\u09ae\u09a8\u09bf\u09df\u09ae \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u0964 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09b6\u09be\u09b2\u09c0 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0 \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09a6\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u0983\u09aa\u09a4\u09a8\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u09be\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b0\u09cb\u09a7\u09bf\u09a4\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8, \u098f\u09b0 \u0995\u09be\u09b0\u09a3\u09c7 \u09a4\u09bf\u09a8\u09bf \u09a4\u09be\u09b0\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09bf\u09ae \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4\u09bf\u09b0 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u09ac\u09b9\u09c1 \u09ac\u099b\u09b0 \u09a8\u09bf\u099c\u09c7\u0995\u09c7 \u09ac\u09bf\u09af\u09c1\u0995\u09cd\u09a4 \u09b0\u09be\u0996\u09c7\u09a8\u0964 <\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0985\u09a5\u099a \u0993\u0987 \u09b8\u09ae\u09df\u09c7 \u0995\u09c7\u0989 \u09af\u09a6\u09bf \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09ac\u09c1\u099d\u09c7 \u09a5\u09be\u0995\u09c7\u09a8 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ac\u09cd\u09af\u0995\u09cd\u09a4\u09bf \u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8\u0964 \u09e7\u09ef\u09e7\u09ef \u09b8\u09a8\u09c7 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac \u0985\u09a8\u09c1\u09b8\u09be\u09b0\u09c7 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u09c7 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0\u09a4\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ae\u09be\u09a3 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7 \u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u09a3 \u0986\u09ae\u09c7\u09b0\u09bf\u0995\u09be\u09df \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3 \u09aa\u09b0\u09cd\u09af\u09ac\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7\u09a8\u0964 \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ae\u09be\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7 \u09af\u09c7 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09a3 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0 \u0986\u09b2\u09cb\u09b0 \u09aa\u09a5 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09c2\u09a4\u09cd\u09b0 \u0985\u09a8\u09c1\u09af\u09be\u09df\u09c0 \u09aa\u09b0\u09bf\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf\u09a4 \u09b9\u09df\u0964 \u098f\u09b0 \u09aa\u09b0\u09c7 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u0997\u09a3\u09bf\u09a4 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u0996\u09cd\u09af\u09be \u0995\u09b0\u09c7 \u09a4\u09bf\u09a8\u09bf \u09ac\u09c7\u09b6 \u0995\u09df\u09c7\u0995\u099f\u09bf \u09ac\u0987 \u0993 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09a8\u09cd\u09a7 \u09b2\u09c7\u0996\u09c7\u09a8\u0964 \u098f\u09ae\u09a8\u0995\u09bf \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09ac\u0987\u09df\u09c7 \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u099f\u09be \u0996\u09c7\u09b2\u09be\u099a\u09cd\u099b\u09b2\u09c7 \u098f\u09ae\u09a8 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u0998\u09a8 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u09b0 \u0986\u09b2\u09cb\u099a\u09a8\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u09a8 \u09af\u09be\u09b0 \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09a3 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0 \u0986\u09b2\u09cb\u0995 \u0995\u09a3\u09bf\u0995\u09be\u0995\u09c7 \u09a7\u09b0\u09c7 \u09b0\u09be\u0996\u09ac\u09c7\u0964 \u0995\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u0993 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8 \u0989\u09ad\u09df\u09c7\u0987 \u09b8\u09bf\u0982\u0997\u09c1\u09b2\u09be\u09b0\u09bf\u099f\u09bf\u09a4\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09be\u09b8 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be \u09af\u09a6\u09bf\u0993 \u09b8\u09c7\u099f\u09bf \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09b8\u09ae\u09c0\u0995\u09b0\u09a3\u09c7\u09b0 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09b8\u09ae\u09be\u09a7\u09be\u09a8 \u099b\u09bf\u09b2\u0964 \u09ae\u09be\u09a8\u09b8\u09bf\u0995\u09ad\u09be\u09ac\u09c7 \u0986\u09b9\u09a4 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u099f\u09be \u0985\u09ad\u09bf\u09ae\u09be\u09a8\u09c7\u0987 \u09aa\u09b0\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09c0 \u0995\u09df\u09c7\u0995 \u09af\u09c1\u0997 \u0986\u09b0 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09bf\u09ae \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4\u09bf \u09a8\u09bf\u09df\u09c7 \u0995\u09be\u099c \u0995\u09b0\u09b2\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be, \u09af\u09a6\u09bf\u0993 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09af \u09b6\u09be\u0996\u09be\u09df \u09ac\u09bf\u09b6\u09c7\u09b7 \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7\u09a8\u0964 \u09e7\u09ef\u09ee\u09e9 \u09b8\u09a8\u09c7 \u09a4\u09be\u0981\u0995\u09c7 \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09a6\u09c7\u09df \u09b9\u09df \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1 \u09b6\u09cd\u09ac\u09c7\u09a4 \u09ac\u09be\u09ae\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u09a8\u09df \u09b8\u09be\u09ae\u0997\u09cd\u09b0\u09bf\u0995\u09cd\u09ad\u09be\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac\u09bf\u0995 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af\u0964<br \/><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen8N_450.jpg\" \/><\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">[cid:C35AA39E-D807-4842-8780-630F4F3DDD56]<\/p>\r\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8 \u0993 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8, \u0995\u09c7\u09ae\u09cd\u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099c \u0987\u0989\u09a8\u09bf\u09ad\u09be\u09b0\u09cd\u09b8\u09bf\u099f\u09bf, \u09e7\u09ef\u09e9\u09e6\u0964 \u098f\u09a8\u09be\u09b0\u09be, \u0989\u09ad\u09df\u09c7\u0987, \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b8\u09bf\u0982\u0997\u09c1\u09b2\u09be\u09b0\u09bf\u099f\u09bf\u09a4\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09be\u09b8 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be\u0964 <br \/> <br \/> (\u099a\u09b2\u09ac\u09c7)<\/p>\r\n<p style=\"text-align: left;\"><strong>\u09a4\u09c3\u09a4\u09c0\u09df \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac\u09c7\u09b0 \u09b2\u09bf\u0999\u09cd\u0995: <a href=\"\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-3\">http:\/\/www.banglaworldwide.com\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-3<\/a><\/strong><\/p>\r\n<p style=\"text-align: left;\"><strong>\u09aa\u099e\u09cd\u099a\u09ae \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac\u09c7\u09b0 \u09b2\u09bf\u0999\u09cd\u0995: <a href=\"\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-5\">http:\/\/www.banglaworldwide.com\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-5<\/a><\/strong><\/p>","content_html":"<p style=\"text-align: justify;\"><strong><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen_100.jpg\"><br><span class=\"il\">\u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8<\/span>\u00a0<span class=\"il\">\u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af<\/span>, \u0997\u09b2\u09cd\u09aa\u0995\u09be\u09b0 \u0993 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6, \u0986\u09ae\u09c7\u09b0\u09bf\u0995\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09be\u09b8\u09c0\u0964<\/strong><br><br><br>\u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0993 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8\u00a0<br><br>(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)\u00a0<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">(\u09ea)<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09e7\u09ef\u09e9\u09e6 \u09b8\u09a8\u09c7, \u09e7\u09ef \u09ac\u099b\u09b0 \u09ac\u09df\u09b8\u09c0 \u09b8\u09c1\u09ac\u09cd\u09b0\u09be\u09ae\u09a8\u09bf\u09df\u09ae \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u09ad\u09be\u09b0\u09a4 \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u099c\u09be\u09b9\u09be\u099c\u09c7 \u099a\u09dc\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b2\u09c7\u09a4 \u09af\u09be\u099a\u09cd\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u0995\u09c7\u09ae\u09cd\u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099c \u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09df\u09c7 \u0989\u099a\u09cd\u099a \u09b6\u09bf\u0995\u09cd\u09b7\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09c7\u0964 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6\u09b0\u09be \u09a4\u09a4\u09a6\u09bf\u09a8\u09c7 \u099c\u09be\u09a8\u09a4\u09c7\u09a8 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09b0\u09be \u09af\u0996\u09a8 \u09a4\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u099c\u09cd\u09ac\u09be\u09b2\u09be\u09a8\u09c0 \u09ab\u09c1\u09b0\u09bf\u09df\u09c7 \u09ab\u09c7\u09b2\u09c7 \u09a4\u0996\u09a8 \u09b8\u09c7\u0997\u09c1\u09b2\u09cb \u099b\u09cb\u099f \u09b9\u09a4\u09c7 \u09b9\u09a4\u09c7 \u09aa\u09c3\u09a5\u09bf\u09ac\u09c0\u09b0 \u0986\u0995\u09be\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b6\u09cd\u09ac\u09c7\u09a4 \u09ac\u09be\u09ae\u09a8\u09c7 \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4 \u09b9\u09df\u0964 \u099c\u09be\u09b9\u09be\u099c\u09c7 \u09ac\u09b8\u09c7\u0987 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0997\u09a3\u09a8\u09be \u0995\u09b0\u09b2\u09c7\u09a8 \u09af\u09c7 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09b6\u09cd\u09ac\u09c7\u09a4 \u09ac\u09be\u09ae\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0 \u09af\u09a6\u09bf \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u0987\u09a4\u09c7 \u09e7.\u09ea \u0997\u09c1\u09a3 \u09ac\u09dc \u09b9\u09df \u09a4\u09ac\u09c7 \u09b8\u09c7\u099f\u09bf \u0985\u09b8\u09cd\u09a5\u09bf\u09a4 \u09b9\u09df\u09c7 \u09aa\u09dc\u09ac\u09c7\u0964 \u09e7\u09ef\u09e9\u09ea \u09b8\u09a8\u09c7 \u0995\u09c7\u09ae\u09cd\u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099c\u09c7 \u09ac\u09b8\u09c7 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0995\u09cb\u09df\u09be\u09a8\u09cd\u099f\u09be\u09ae \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac \u0993 \u09ac\u09bf\u09b6\u09c7\u09b7 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09b8\u09c2\u09a4\u09cd\u09b0 \u098f\u0995 \u0995\u09b0\u09c7 \u09a6\u09c7\u0996\u09be\u09b2\u09c7\u09a8 \u09af\u09c7 \u0986\u09b0\u09cb \u09ac\u09c7\u09b6\u09c0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u09a4\u09be\u09b0\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u0983\u09aa\u09a4\u09a8 \u09b0\u09cb\u09a7 \u0995\u09b0\u09be\u09b0 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u0989\u09aa\u09be\u09df \u09a8\u09c7\u0987\u0964 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09af\u09a4\u09ae \u0989\u09aa\u09a6\u09c7\u09b7\u09cd\u099f\u09be \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u098f\u099f\u09be \u09ae\u09be\u09a8\u09b2\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be, \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09be\u09b6\u09cd\u09af \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8 \u09b8\u09ad\u09be\u09df \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u09c7\u09b0 \u09ac\u0995\u09cd\u09a4\u09ac\u09cd\u09af\u0995\u09c7 \u09b8\u09b0\u09be\u09b8\u09b0\u09bf \u099a\u09cd\u09af\u09be\u09b2\u09c7\u099e\u09cd\u099c \u0995\u09b0\u09b2\u09c7\u09a8, \u09ac\u09b2\u09b2\u09c7\u09a8 \u0997\u09a3\u09a8\u09be\u09df \u09ad\u09c1\u09b2 \u0986\u099b\u09c7\u0964 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4\u0987 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u09ad\u09c7\u09ac\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09c3\u09a4\u09bf\u09b0 \u09ae\u09a7\u09cd\u09af\u09c7 \u09a8\u09bf\u09b6\u09cd\u099a\u09df \u098f\u09ae\u09a8 \u0995\u09cb\u09a8\u09cb \u0989\u09aa\u09be\u09df \u0986\u099b\u09c7 \u09af\u09be\u09b0 \u09ab\u09b2\u09c7 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u09b0 \u099a\u09c2\u09dc\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09aa\u09a4\u09a8 \u09b0\u09cb\u09a7 \u0995\u09b0\u09be \u09af\u09be\u09ac\u09c7\u0964 \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ae\u09a4 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09b6\u09be\u09b2\u09c0 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u098f\u0987 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09b0\u09cb\u09a7 \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1\u09ae\u09be\u09a4\u09cd\u09b0 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u09c7\u09b0 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0\u0987 \u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09bf \u0995\u09b0\u09c7 \u09a8\u09bf, \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u09b8\u0982\u0995\u09cd\u09b0\u09be\u09a8\u09cd\u09a4 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b2\u09ae\u09cd\u09ac \u0998\u099f\u09bf\u09df\u09c7\u099b\u09c7\u0964<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\"><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen7N_450.jpg\"><\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">[cid:5CCD4449-F21B-497C-A9F8-7699E5BE54DB]<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u09a4\u09b0\u09c1\u09a3 \u09b8\u09c1\u09ac\u09cd\u09b0\u09be\u09ae\u09a8\u09bf\u09df\u09ae \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0\u0964 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ad\u09be\u09ac\u09b6\u09be\u09b2\u09c0 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0 \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09a6\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u0983\u09aa\u09a4\u09a8\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09a3\u09be\u09b0 \u09ac\u09bf\u09b0\u09cb\u09a7\u09bf\u09a4\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8, \u098f\u09b0 \u0995\u09be\u09b0\u09a3\u09c7 \u09a4\u09bf\u09a8\u09bf \u09a4\u09be\u09b0\u09be\u09a6\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09bf\u09ae \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4\u09bf\u09b0 \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be \u09a5\u09c7\u0995\u09c7 \u09ac\u09b9\u09c1 \u09ac\u099b\u09b0 \u09a8\u09bf\u099c\u09c7\u0995\u09c7 \u09ac\u09bf\u09af\u09c1\u0995\u09cd\u09a4 \u09b0\u09be\u0996\u09c7\u09a8\u0964\u00a0<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0985\u09a5\u099a \u0993\u0987 \u09b8\u09ae\u09df\u09c7 \u0995\u09c7\u0989 \u09af\u09a6\u09bf \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09ac\u09c1\u099d\u09c7 \u09a5\u09be\u0995\u09c7\u09a8 \u09b8\u09c7\u0987 \u09ac\u09cd\u09af\u0995\u09cd\u09a4\u09bf \u099b\u09bf\u09b2\u09c7\u09a8 \u0986\u09b0\u09cd\u09a5\u09be\u09b0 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8\u0964 \u09e7\u09ef\u09e7\u09ef \u09b8\u09a8\u09c7 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09a4\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac \u0985\u09a8\u09c1\u09b8\u09be\u09b0\u09c7 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u099a\u09be\u09b0\u09a6\u09bf\u0995\u09c7 \u09a6\u09c7\u09b6-\u0995\u09be\u09b2\u09c7\u09b0 \u09ac\u0995\u09cd\u09b0\u09a4\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ae\u09be\u09a3 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7 \u09a6\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u09a3 \u0986\u09ae\u09c7\u09b0\u09bf\u0995\u09be\u09df \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u0997\u09cd\u09b0\u09b9\u09a3 \u09aa\u09b0\u09cd\u09af\u09ac\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7\u09a8\u0964 \u09a4\u09be\u0981\u09b0 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u09ae\u09be\u09a3 \u0995\u09b0\u09c7 \u09af\u09c7 \u09b8\u09c2\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09a3 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0 \u0986\u09b2\u09cb\u09b0 \u09aa\u09a5 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8\u09c7\u09b0 \u09b8\u09c2\u09a4\u09cd\u09b0 \u0985\u09a8\u09c1\u09af\u09be\u09df\u09c0 \u09aa\u09b0\u09bf\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09bf\u09a4 \u09b9\u09df\u0964 \u098f\u09b0 \u09aa\u09b0\u09c7 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u0997\u09a3\u09bf\u09a4 \u09ac\u09cd\u09af\u09be\u0996\u09cd\u09af\u09be \u0995\u09b0\u09c7 \u09a4\u09bf\u09a8\u09bf \u09ac\u09c7\u09b6 \u0995\u09df\u09c7\u0995\u099f\u09bf \u09ac\u0987 \u0993 \u09aa\u09cd\u09b0\u09ac\u09a8\u09cd\u09a7 \u09b2\u09c7\u0996\u09c7\u09a8\u0964 \u098f\u09ae\u09a8\u0995\u09bf \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09ac\u0987\u09df\u09c7 \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u099f\u09be \u0996\u09c7\u09b2\u09be\u099a\u09cd\u099b\u09b2\u09c7 \u098f\u09ae\u09a8 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u0998\u09a8 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u09b0 \u0986\u09b2\u09cb\u099a\u09a8\u09be \u0995\u09b0\u09c7\u09a8 \u09af\u09be\u09b0 \u09ae\u09be\u09a7\u09cd\u09af\u09be\u0995\u09b0\u09cd\u09b7\u09a3 \u0995\u09cd\u09b7\u09c7\u09a4\u09cd\u09b0 \u0986\u09b2\u09cb\u0995 \u0995\u09a3\u09bf\u0995\u09be\u0995\u09c7 \u09a7\u09b0\u09c7 \u09b0\u09be\u0996\u09ac\u09c7\u0964 \u0995\u09bf\u09a8\u09cd\u09a4\u09c1 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8 \u0993 \u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8 \u0989\u09ad\u09df\u09c7\u0987 \u09b8\u09bf\u0982\u0997\u09c1\u09b2\u09be\u09b0\u09bf\u099f\u09bf\u09a4\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09be\u09b8 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be \u09af\u09a6\u09bf\u0993 \u09b8\u09c7\u099f\u09bf \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be \u09b8\u09ae\u09c0\u0995\u09b0\u09a3\u09c7\u09b0 \u098f\u0995\u099f\u09bf \u09b8\u09ae\u09be\u09a7\u09be\u09a8 \u099b\u09bf\u09b2\u0964 \u09ae\u09be\u09a8\u09b8\u09bf\u0995\u09ad\u09be\u09ac\u09c7 \u0986\u09b9\u09a4 \u099a\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09b6\u09c7\u0996\u09b0 \u0995\u09bf\u099b\u09c1\u099f\u09be \u0985\u09ad\u09bf\u09ae\u09be\u09a8\u09c7\u0987 \u09aa\u09b0\u09ac\u09b0\u09cd\u09a4\u09c0 \u0995\u09df\u09c7\u0995 \u09af\u09c1\u0997 \u0986\u09b0 \u09a8\u0995\u09cd\u09b7\u09a4\u09cd\u09b0\u09c7\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09a4\u09bf\u09ae \u09aa\u09b0\u09bf\u09a3\u09a4\u09bf \u09a8\u09bf\u09df\u09c7 \u0995\u09be\u099c \u0995\u09b0\u09b2\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be, \u09af\u09a6\u09bf\u0993 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09b0 \u0985\u09a8\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09af \u09b6\u09be\u0996\u09be\u09df \u09ac\u09bf\u09b6\u09c7\u09b7 \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8 \u09b0\u09be\u0996\u09b2\u09c7\u09a8\u0964 \u09e7\u09ef\u09ee\u09e9 \u09b8\u09a8\u09c7 \u09a4\u09be\u0981\u0995\u09c7 \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09a6\u09c7\u09df \u09b9\u09df \u09b6\u09c1\u09a7\u09c1 \u09b6\u09cd\u09ac\u09c7\u09a4 \u09ac\u09be\u09ae\u09a8\u09c7\u09b0 \u09ad\u09b0\u09c7\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u09a8\u09df \u09b8\u09be\u09ae\u0997\u09cd\u09b0\u09bf\u0995\u09cd\u09ad\u09be\u09ac\u09c7 \u09a4\u09be\u09a4\u09cd\u09a4\u09cd\u09ac\u09bf\u0995 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8\u09c7\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af\u0964<br><img src=\"\/storage\/app\/media\/Dipen8N_450.jpg\"><\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">[cid:C35AA39E-D807-4842-8780-630F4F3DDD56]<\/p>\n<p style=\"text-align: justify;\">\u0986\u0987\u09a8\u09b8\u09cd\u099f\u09be\u0987\u09a8 \u0993 \u098f\u09a1\u09bf\u0982\u099f\u09a8, \u0995\u09c7\u09ae\u09cd\u09ac\u09cd\u09b0\u09bf\u099c \u0987\u0989\u09a8\u09bf\u09ad\u09be\u09b0\u09cd\u09b8\u09bf\u099f\u09bf, \u09e7\u09ef\u09e9\u09e6\u0964 \u098f\u09a8\u09be\u09b0\u09be, \u0989\u09ad\u09df\u09c7\u0987, \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0\u09c7\u09b0 \u09b8\u09bf\u0982\u0997\u09c1\u09b2\u09be\u09b0\u09bf\u099f\u09bf\u09a4\u09c7 \u09ac\u09bf\u09b6\u09cd\u09ac\u09be\u09b8 \u0995\u09b0\u09a4\u09c7\u09a8 \u09a8\u09be\u0964 <br><br> (\u099a\u09b2\u09ac\u09c7)<\/p>\n<p style=\"text-align: left;\"><strong>\u09a4\u09c3\u09a4\u09c0\u09df \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac\u09c7\u09b0 \u09b2\u09bf\u0999\u09cd\u0995:\u00a0<a href=\"\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-3\">http:\/\/www.banglaworldwide.com\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-3<\/a><\/strong><\/p>\n<p style=\"text-align: left;\"><strong>\u09aa\u099e\u09cd\u099a\u09ae \u09aa\u09b0\u09cd\u09ac\u09c7\u09b0 \u09b2\u09bf\u0999\u09cd\u0995: <a href=\"\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-5\">http:\/\/www.banglaworldwide.com\/post\/The-Resurrection-of-the-Black-Hole-and-General-Relativity-Part-5<\/a><\/strong><\/p>","published_at":"2020-11-05 02:25:00","published":1,"created_at":"2020-11-05 14:30:13","updated_at":"2020-11-06 14:36:22","metadata":null,"ginopane_blogtaxonomy_series_id":null,"seo_title":null,"seo_description":null,"seo_keywords":null,"canonical_url":null,"redirect_url":null,"robot_index":null,"robot_follow":null,"summary":"(\u09e8\u09e6\u09e8\u09e6\u09a4\u09c7 \u09aa\u09a6\u09be\u09b0\u09cd\u09a5\u09ac\u09bf\u09a6\u09cd\u09af\u09be\u09df \u09a8\u09cb\u09ac\u09c7\u09b2 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09b2\u09c7\u09a8 \u09b0\u099c\u09be\u09b0 \u09aa\u09c7\u09a8\u09b0\u09cb\u099c (Roger Penrose), \u0985\u09cd\u09af\u09be\u09a8\u09cd\u09a6\u09cd\u09b0\u09c7\u09df\u09be \u0997\u09c7\u099c (Andrea Ghez)\u0993 \u09b0\u09be\u0987\u09a8\u09b9\u09be\u09b0\u09cd\u09a1 \u0997\u09c7\u09a8\u099c\u09c7\u09b2(Reinhard Genzel)\u0964 \u0995\u09c3\u09b7\u09cd\u09a3 \u09ac\u09bf\u09ac\u09b0 \u0993 \u09b8\u09be\u09a7\u09be\u09b0\u09a3 \u0986\u09aa\u09c7\u0995\u09cd\u09b7\u09bf\u0995\u09a4\u09be\u09b0 \u09aa\u09c1\u09a8\u09b0\u09cd\u099c\u09a8\u09cd\u09ae \u09ac\u09bf\u09b7\u09af\u09bc\u0995 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u099c\u09a8\u09cd\u09af \u098f\u0987 \u09aa\u09c1\u09b0\u09b8\u09cd\u0995\u09be\u09b0\u0964 \u0995\u09b2\u0995\u09be\u09a4\u09be\u09b0 \u09a6\u09c1\u0987 \u09ac\u09be\u0999\u09be\u09b2\u09bf \u09ac\u09bf\u099c\u09cd\u099e\u09be\u09a8\u09c0\u09b0 \u09a8\u09be\u09ae\u0993 \u099c\u09a1\u09bc\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u0997\u09bf\u09af\u09bc\u09c7\u099b\u09c7 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c7\u0964 \u098f\u0987 \u0997\u09ac\u09c7\u09b7\u09a3\u09be\u09b0 \u0997\u09c1\u09b0\u09c1\u09a4\u09cd\u09ac \u09a8\u09bf\u09af\u09bc\u09c7 \u099c\u09cd\u09af\u09cb\u09a4\u09bf\u09b0\u09cd\u09ac\u09bf\u09a6 \u0993 \u09b2\u09c7\u0996\u0995 \u09a6\u09c0\u09aa\u09c7\u09a8 \u09ad\u099f\u09cd\u099f\u09be\u099a\u09be\u09b0\u09cd\u09af\u09c7\u09b0 \u09a7\u09be\u09b0\u09be\u09ac\u09be\u09b9\u09bf\u0995 \u09aa\u09cd\u09b0\u09a4\u09bf\u09ac\u09c7\u09a6\u09a8)","has_summary":true,"categories":[{"id":23,"name":"\u09b6\u09bf\u0995\u09cd\u09b7\u09be","slug":"education","code":null,"description":"","parent_id":null,"nest_left":11,"nest_right":18,"nest_depth":0,"created_at":"2019-01-29 13:30:10","updated_at":"2019-02-12 14:15:34","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/education","pivot":{"post_id":897,"category_id":23}},{"id":7,"name":"\u09b6\u09bf\u0995\u09cd\u09b7\u09be \u09b8\u09ae\u09be\u099a\u09be\u09b0","slug":"education-news","code":null,"description":"","parent_id":23,"nest_left":12,"nest_right":13,"nest_depth":1,"created_at":"2019-01-28 16:57:21","updated_at":"2019-03-26 16:47:11","url":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/category\/education-news","pivot":{"post_id":897,"category_id":7}}],"featured_images":[{"id":1375,"disk_name":"5fa3bf1721268082726469.jpg","file_name":"Blackhole4_900.jpg","file_size":104390,"content_type":"image\/jpeg","title":null,"description":null,"field":"featured_images","sort_order":1375,"created_at":"2020-11-05 14:30:07","updated_at":"2020-11-05 14:30:13","path":"https:\/\/www.banglaworldwide.com\/storage\/app\/uploads\/public\/5fa\/3bf\/172\/5fa3bf1721268082726469.jpg","extension":"jpg"}]} April 16th pm 30 1:30pm
Next
